14 października 2022

PODSUMOWANIE – I Forum Środowisk Senioralnych

I Forum Środowisk Seniorskich

Warszawa 30 września 2022 r.

Przygotowanie spotkania

Trzeba docenić duży wkład pracy organizatorów Forum przed spotkaniem. Podjęli oni m. in. następujące zadnia:

Uzyskanie grantu Sejmiku Samorządowego na sfinansowanie projektu wydarzenia oraz współpraca z Biurem Pomocy i Projektów Społecznych w przygotowaniu spotkania ; ach projektu;
Dobry wybór terminu spotkania – w przeddzień Światowego Dnia Seniora 2022 oraz symbolicznego miejsca spotkania – w Sali Warszawskiej, użyczonej na spotkanie przez Radę Warszawy;
Umożliwienie seniorom uczestnictwa w spotkaniu zarówno bezpośredniego jak i online;
Dobre przygotowanie organizacyjnie spotkania, przydzielenie zadań członkom Prezydium WRS związanych z organizacją Forum (koordynatorem przygotować była p. Joanna Celińska, Sekretarz WRS;
Interesujący, niesztampowy dobór osób występujących z minireferatami;
Uporządkowanie wystąpień w ramach 4 bloków tematycznych: I. Aktywizacja i aktywność seniorów; II. Integracja środowisk senioralnych; Seniorzy, edukacja i technologia; Seniorzy relacje międzypokoleniowe
Dobór odpowiednich metod prowadzenia spotkania
Zaproszenie uczestników i gości
Wcześniejsze przygotowanie harmonogramu wystąpień prelegentów.

Przebieg Forum
Uwagi ogólne:

Na pozytywną ocenę przebiegu spotkania składały się takie elementy jak:

Prawidłowy przebieg zgodnie z planem;

Frekwencja: na sali ok 70 osób plus osoby uczestniczące online (warto dokonać szczegółowej analizy frekwencji);

Różnorodność wystąpień: Dotarcie do ośrodków i organizacji, w których powstają inicjatywy senioralne;

Podsumowanie spotkania przez akademickiego eksperta;

Sprawne prowadzenie – które zapewnili moderatorka p. Ludwika Ignatowicz oraz działający w parze: Przewodnicząca WRS Małgorzata Żuber- Zielicz i Jerzy Śliwa lider Krajowego Stowarzyszenia Mediatorów.

Uwagi szczegółowe

W wystąpieniu Aldony Machnowskiej- Góra, Zastępcy Prezydenta m. st. Warszawy

rozpoczynającym spotkanie miłym akcentem było podziękowanie radom seniorów za aktywną działalność na rzecz miasta, uczestnictwo w dialogu międzypokoleniowym oraz udział w pracy nad przygotowaniem dokumentu Polityki senioralnej w Warszawie (tu przekazanie publicznie informacji, że jest już pierwsza wersja dokumentu) oraz uznanie, że Forum jest świetną inicjatywą WRS. Pani Prezydent wspomniała o przekazaniu WRS w Dniu Warszawskich Seniorów symbolicznych kluczy do miasta.

Blok I: Aktywizacja i aktywność seniorów;

Słysząc silny głos na rzecz aktywności fizycznej seniorów – w wystąpieniach Ewy Kozdroń i p. Katarzyny Klimek z Portalu 60+ promującej m.in. treningi fizyczne online, mógł utwierdzić uczestników w przekonaniu, że promocja aktywności fizycznej osób starszych jest stałym wątkiem działalności WRS;
Nie wiedziano dotąd wiele o działalność Oddziału Warszawskiego Polskiego Związku Emerytów i Rencistów i dzięki wystąpieniu jego Prezes Elżbiety Ostrowskiej uczestnicy dowiedzieli się, że Związek organizuje turnusy rehabilitacyjne, prowadzi świetlice, a także akcje na rzecz bezpieczeństwa seniorów, czy zaprasza na wydarzenia środowiskowe – Należy uznać, że WRS słusznie podjęła współpracę ze Związkiem i są dobre perspektywy jej rozwoju;
Apel Lidii Kani z Wolskiej Rady Seniorów, aby zwrócić uwagę na wpływ nierówności społecznych w dzielnicy na aktywność starszych osób – nasunął pomysł, aby sytuację osób starszych analizować w mniejszych jednostkach, jakimi są osiedla. WRS występowała już z takim wnioskiem do Miasta. Może warto do tego wrócić proponując uruchomienie projektu pilotażowego właśnie na Woli;
Odkrywanie własnych korzeni i przeszłości Miasta wydaje się atrakcyjną propozycją dla warszawskich seniorów, dlatego WRS próbowała uruchomić w tym roku pilotażowy projekt międzypokoleniowy w formie konkursu “Rozwój Warszawy we wspomnieniach jej mieszkańców” – Dzięki wystąpieniu p. Hanny Ciesielskiej można dowiedzieć się, czy partnerem WRS nie mógłby być tu przedstawiony przez nią Klub Historyczny UTW;
Wielu seniorów podziela pogląd p. Marii Pokój z Rady Seniorów Pragi Północ, że najważniejsze jest utrzymanie autentycznej, pełnej aktywności osoby starszej w działaniach użytecznych dla innych i ważnych dla dobra wspólnego – Warto, aby polityka społeczna wzięła to pod uwagę a WRS przełożyła ten postulat na zadania;
Uczestnicy usłyszeli z satysfakcją, że Warszawę można uznać za miasto przyjazne dla osób z demencją – z wystąpienia p. Zbigniewa Tomczaka, Prezesa Polskiego Stowarzyszenia Pomocy osobom z Chorobą Alzheimera można było dowiedzieć się, jak ważna jest tu profilaktyka, wczesna diagnoza i przezwyciężanie społecznych stereotypów na temat chorób otępiennych. Warto rozwijać współpracę WRS z tym Stowarzyszeniem;
Podsumowując ten blok Małgorzata Żuber-Zielicz i Jerzy Śliwa zwrócili uwagę, że działający seniorzy powinni włączać do aktywności starsze osoby z lokalnych środowisk. Warto też zaangażować w politykę senioralną młodych emerytów ze służb mundurowych. Podsumowując ten blok zauważyli, że zabrakło informacji o aktywnych działaniach w obszarze „srebrnej gospodarki”

BLOK II: Integracja środowisk senioralnych

WRS oraz Dzielnicowe Rady Seniorów uzyskały pozytywną opinię w wystąpieniu
Piotra Kandyby, Przewodniczącego Komisji Polityki Społecznej i Rodziny Sejmiku Mazowieckiego. Zwrócił on uwagę, że samorząd seniorów powinien działać ponad podziałami politycznymi. Pochwała ważna dla WRS, bo Sejmik był współorganizatorem tego udanego Forum i współpracę tę warto kontynuować;
Aktywizujemy aktywnych, a nie potrafimy dotrzeć do nieobecnych seniorów – taka ocena wybrzmiała w wystąpieniu ekspertki WRS Elżbiety Wiśniewskiej. Postulowała bezpośrednie (bo nie wszyscy korzystają z Internetu) docieranie do tej grupy przez Dzielnicowe Rady Seniorów po rozpoznaniu sytuacji w lokalnych środowiskach. Problem ten znany jest WRS od kilku lat, więc warto uwzględnić w przyszłorocznym planie odpowiedni projekt pilotażowy;
Ciekawe połączenie turystycznych ofert dla seniorów z edukacją historyczną i działaniami międzypokoleniowymi oraz integracją seniorów na terenie obiektów rewitalizowanych przedstawiła p. Dorota Todorska z Arche Podróże Sp. zoo.

– Warto, żeby WRS oraz Biuro Sportu i Rekreacji wykorzystały tę propozycję, bo dotąd turystyka znikała nam z pola widzenia;

Drugi blok obfitował w pozytywne zaskoczenia – o różnorodnych senioralnych, także międzypokoleniowych działaniach stowarzyszeń technicznych uczestnicy dowiedzieli się od p Cecyli Hankus ze Stowarzyszenia FSNT-NOT oraz p. Dagmary Dulęby – Poluszyńskiej ze stowarzyszeń lotniczych. Prelegentki z entuzjazmem zachęcały przedstawicieli warszawskich seniorów do współpracy. Stąd sugestia, aby WRS szukała w środowiskach technicznych, które mają duży potencjał, kolejnych partnerów.
Podsumowując ten blok Małgorzata Żuber-Zielicz i Jerzy Śliwa zwrócili uwagę, że wiele miejsc i organizacji integruje seniorów. Jerzy Śliwa zaapelował o powoływanie rzeczników seniorów w dzielnicowych radach seniorów.

BLOK III: Seniorzy, edukacja i technologia

Do tytułu tego bloku należałoby jeszcze dopisać kulturę. Tym bardziej, że WRS od kilku lat współpracuje z Muzeum Narodowym w Warszawie, które stworzyło ciekawą formę permanentnej edukacji kulturalnej dla warszawskich seniorów – Pani Barbara Tichy zaprezentowała ciekawą, partycypacyjną ofertę, tzw. Muzeum Trzeciego Wieku, zauważając, że nasi seniorzy są grupą posiadającą duże kompetencje kulturalne jak również wymagania. Gdyby z WRS powołała zespół ds. kultury wspomniane Muzeum Trzeciego Wieku mogłoby być jego stałym partnerem;
Nowoczesna technologia to nie tylko zagrożenie wykluczeniem seniorów (chociaż w Warszawie już 80% osób starszych używa smartfonów), ale zarazem szansa lepszego zaspokojenia potrzeb i poprawy jakości ich życia – zauważyli to Janusz Zieliński z WRS oraz Igor Marczak z Fundacji Senior App. Chyba warto w przyszłym roku wprowadzić ten temat do planu WRS;
Japonia może być dla nas wzorem, bo to kraj w którym podejście do osób starszych wynika zarówno z nowoczesnej polityki senioralnej jak i tradycji – mówiła o tym Anita Zdrojewska, Prezes Fundacji „Pompka”. Ujęła audytorium uroczymi przykładami ceremonii herbacianej, tańca japońskiego, origami i sztuki ikebana.
Na podstawie analizy osiągnięć współpracy WRS z Miastem w obszarze edukacyjnego wsparcia przedstawicieli i liderów środowiska senioralnego, można zaproponować rozwiązanie modelowe – omówił je krótko Janusz Kostynowicz, ekspert WRS.
Podsumowując ten blok Małgorzata Żuber-Zielicz i Jerzy Śliwa zwrócili uwagę, na wielość i różnorodność inicjatyw edukacyjnych, wskazując, że ten potencjał nie jest jeszcze wykorzystany.

BLOK IV: Seniorzy a relacje międzypokoleniowe

Dyskryminacja i stereotypy związane z wiekem dotyczą zarówno starych jak i młodych a jednocześnie obie te grupy mają mało doświadczeń międzypokoleniowych – O tym, jak rozwijać międzypokoleniowy dialog mówiła Joanna Dolińska-Dobek, Dyrektor Centrum Aktywności Międzypokoleniowej, wspominając też o nowatorskich inicjatywach takich jak kamienica międzypokoleniowa na Stalowej 29. WRS uważa placówkę CAM za swego strategicznego partnera;
Działania mazowieckiego samorządu, które związane były z polityką senioralną obejmowały m.in.: wspieranie rad seniorów i Uniwersytetów Trzeciego Wieku, dotacje na zadania roczne i wieloletnie dla organizacji pozarządowych działających na rzecz osób starszych oraz organizowanie kulturalnych i społecznych wydarzeń – przedstawiając je Piotr Lejzerowicz, z Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej zaapelował o współpracę z WRS. W związku z tym może warto zastanowić się nad tym, jak zorganizować wymianę ofert na zasadzie wzajemności. Wydaje się, że WRS mogłaby np. zaoferować współpracę radom seniorów z gmin warszawskiego obszaru metropolitalnego;
Przykładem międzypokoleniowej solidarności był apel p Teresy Bojanowicz Przewodniczącej Warszawsko-Mazowieckiego Oddziału Ogólnopolskiego Parlamentu Seniorów o ciągłość polityki edukacyjnej ponad kadencjami. Dopominała się o tak edukację, która stworzy młodzieży szansę udziału w społeczności międzynarodowej. Dotychczas w tej sprawie wypowiadali się przedstawiciele ruchu rodziców, brakowało obywatelskiego głosu seniorów, który wyraziła prelegentka;
W kontekście podejścia międzypokoleniowego ważny był głos – Daniela Wójtowicza, byłego wicedyrektora Teatru RAMPA. Przekonywał, że polityka senioralna powinna niwelować, gdzie to możliwe, tworzenie odrębnych, naznaczających ofert dla seniorów, których traktuje się często jak „środowisko specjalnej troski”. Lepiej nie tworzyć kultury dla seniorów, ale kulturę dla wszystkich z udziałem seniorów. Radził, żeby jeśli to możliwe, nie sprzedawać zniżkowych biletów dla seniorów, czy nie organizować wyjazdów tylko dla seniorów, jeśli można zwiększyć dostępność tanich i dobrych ofert dla wszystkich, takich, które umożliwiają wielopokoleniowe uczestnictwo. Zaapelował przy tym, aby WRS we współpracy z Miastem wykorzystywało kompetentnych seniorów jako ekspertów. „Młodym jest się tak długo – zakończył – jak długo myśli się jak będzie, a nie jak było”.
Zbliżone podejście zaprezentowała p. Agnieszka Lisowska -Lewkowicz, Dyrektorka Centrum Wolontariatu, która stwierdziła, że prezentowany przez nią ośrodek nie skupia się na rozróżnianiu wolontariatu ze względu na wiek i przedstawiła międzypokoleniowy projekt wolontariatu kompetencji, w którym senior ekspert w dialogu z osobą młodą dzieli się wiedzą i doświadczeniami.
O wsparcie dla inicjatywy stworzenia konwencji ONZ o prawach osób starszych zaapelowała p. Anna Chabiera, z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. Radziła, aby WRS starała się włączać służby publiczne w docieraniu do seniorów i zadbała o to, aby inicjatywy nie ograniczały się do pomocy społecznej, ale uwzględniały także edukację, kulturę i udział starszych osób w decyzjach dotyczących miasta;
Podsumowując ten blok Małgorzata Żuber-Zielicz i Jerzy Śliwa zwrócili uwagę na potrzebę budowania dialogu międzypokoleniowego w sprawach ważnych zarówno dla młodych jak i osób starszych, takich jak ochrona środowiska i walka ze zmianami klimatu. Wspomnieli też o potrzebie włączania młodych w dokumentowanie wspomnieć seniorów.
Merytorycznego podsumowania I Forum Środowisk Senioralnych dokonał Adam Grzegorczyk z Wyższej Szkoły Promocji, Mediów i Show Businessu w Warszawie, dzieląc się ważnymi wnioskami, które WRS powinna wykorzystać:

– Spotkanie zaprezentowało wiele fascynujących sylwetek, co można później rozwinąć i wykorzystać we współpracy;

– Forum dowiodło, że jego uczestnicy dysponują dużym potencjałem wiedzy i kompetencji;

– Są zarazem gotowi do aktywności, dysponując czasem i doświadczeniami zawodowymi;

– Aktywność warszawskich seniorów ma charakter progresywny, nie sprowadza się do reakcji na występujące problemy;

– Jest to działalność apolityczna, ponad podziałami;

– Na razie aktywność ta ma jeszcze wąski, tematyczny charakter, stąd była potrzeba ujęcia wystąpień w ramy działów;

– Specjalizacja i rozdzielenie działań powoduje, że dane środowisko często działa samotnie w wąsko określonym obszarze;

– W tym ruchu potrzebna jest synergia, dążenie do tego, żeby łączyć się, angażując we wspólne cele i pomagając sobie wzajemnie;

– W wystąpieniach prelegentów dało się słyszeć nutę goryczy i niemocy oraz to, że nie wszystkie podmioty odnajdują się w nowych realiach (np. wymagających korzystania ze środków unijnych);

– Warto stworzyć strukturę, która wspierałaby WRS w pozyskiwaniu środków finansowych;

Deklarację w sprawie corocznych spotkań Forum w ramach Warszawskiego Dnia Seniora zgłosiła Przewodnicząca WRS Małgorzata Żuber-Zielicz

Poseł Michał Szczerba – w swoim wystąpieniu podziękował za zaproszenie na
I Forum Środowisk Seniorskich i poparł deklaracji corocznego organizowania tego spotkania. Przypomniał, że tylko w 20% gmin są rady seniorów i stwierdził, że samorządność seniorów nadal wymaga wsparcia. Służyć temu może m.in. inicjatywa dopisania w ustawie do zadań własnych gminy polityki senioralnej z jednoczesnym zapewnieniem środków finansowych na ten cel.

Magdalena Roguska, Wiceprzewodnicząca Rady m. st. Warszawy poinformowała, że Rada Warszawy uchwaliła iż dzień 30 września jest Dniem Seniorów Warszawskich, składając z tej okazji życzenia wszystkim starszym mieszkańcom miasta i ich przedstawicielom. Przypomniała, że w tej samej Sali Warszawskiej PKiN obradowała poprzednio Młodzieżowa Rada Warszawy. Miło było usłyszeć z ust Pani Przewodniczącej, że jest pod wrażeniem organizacji i poziomu merytorycznego Forum jak i to, że Miasto ceni sobie współpracę z Warszawską Radą Seniorów. Na zakończenie, co było najmilszą niespodzianką powitaną brawami uczestników, Pani Magdalena Roguska wręczyła Przewodniczącej WRS Małgorzacie Żuber – Zielicz Odznakę Honorową Zasłużonego dla Warszawy.

Uwagi końcowe:

WRS może być usatysfakcjonowana licznymi pozytywnymi ocenami, które padły na Forum pod jej adresem. Zapewne prezydium WRS przeanalizuje też szczegółowo efekty tego spotkania.

Kończąc tę notatkę, może warto zwrócić uwagę Prezydium WRS na te z ważniejszych wniosków, które można by przełożyć na zadania przyszłorocznego planu:

Sukcesem WRS było przygotowanie projektu i uzyskanie grantu na jego realizację. Jest to argument za częstszym wykorzystywaniem przez WRS metody projektowej;
Forum wykazało, że wiele podmiotów realizuje zadania powiązane z polityką senioralną, ale ten potencjał nie jest w pełni wykorzystany i brakuje tu synergii współpracy. Stąd sugestia, aby w przyszłorocznym planie WRS uwzględnić w większym stopniu zadania związane z sieciowaniem;
Partnerska współpraca WRS z Sejmikiem Samorządowym wymaga wymiany i wzajemności ofert. Może warto, aby WRS uwzględniła w planie projekt pilotażowej współpracy z radami seniorów gmin aglomeracji warszawskiej (jedną z jej podstaw może być dokument Strategii Rozwoju Obszaru Metropolitalnego Warszawy do roku 2030);
Z wystąpień dotyczących relacji międzypokoleniowych wynikało, że jeśli to możliwe, należy unikać naznaczającego tworzenia ofert wyłącznie dla seniorów, a jednocześnie trzeba szukać wyzwań, które dla młodych i starszych osób są ważne. Stąd propozycja, aby w planie WRS na przyszły rok uwzględnić; międzypokoleniowy projekt ukierunkowany na ochronę środowiska i walkę ze zmianami klimatu;
Priorytetem WRS w tym roku było łagodzenie nierówności między dzielnicami. Na Forum dowiedzieliśmy się o nierównościach między osiedlami dzielnicy. Może warto uruchomić pilotażowy projekt wspierania środowisk seniorskich w wybranych osiedlach Woli?;
Potwierdziło się na Forum to, co WRS podnosiła wielokrotnie, że oferty docierają głównie do aktywnych seniorów. W przyszłorocznym planie wydaje się wręcz niezbędny pilotażowy projekt zwiększenia dotarcia z ofertami do samotnych seniorów;
Można cieszyć się z tego, że WRS podejmuje coraz więcej rozległych zadań, ale trzeba też pamiętać, są granice pracy społecznej. Dlatego warto wziąć pod uwagę sugestię eksperta, aby uruchomić podmiot (strukturę, organizację) który będzie wspierał WRS w przygotowaniu i finansowaniu projektów.